آموزش تهیه نقشه نمونه برداری خاک در GIS
سلام وقت بخیر
تعریف مسئله برای نقشه نمونه برداری خاک در GIS
یک دانشجوی دکتری برای انجام مطالعات مربوط به پایان نامه خود نیاز به برداشت نمونه خاک از منطقه مورد مطالعه خود دارد. منطقه مورد مطالعه این دانشجو؛ واقع بر روی مخروط افکنه شرق شهر سرخه استان سمنان است. با آسام همراه باشید تا شیوه تهیه نقشه نمونه برداری خاک در GIS را به شما آموزش دهیم
محدوده مورد مطالعه به صورت یک شش ضلعی نامنظم است که ابتدا با GPS طول و عرض جغرافیایی گوشه های این محدوده برداشت کرده است. (این محدوده مساحتی تقریباً ۱۴٫۰۴ کیلومتر مربع دارد).
طول و عرض جغرافیایی گوشه های این محدوده به ترتیب زیر است.
شماره گوشه | طول جغرافیایی | عرض جغرافیایی |
یک | ۵۹٫۴ ۱۳ ۵۳ | ۱۴٫۹ ۲۹ ۳۵ |
دو | ۲۰٫۵ ۱۴ ۵۳ | ۹٫۰۶ ۳۰ ۳۵ |
سه | ۲۱٫۱۷ ۱۵ ۵۳ | ۳۲٫۸ ۳۰ ۳۵ |
چهار | ۴۵٫۵۷ ۱۶ ۵۳ | ۵٫۱ ۳۰ ۳۵ |
پنج | ۱۷٫۲۲ ۱۷ ۵۳ | ۷٫۰۸ ۲۹ ۳۵ |
شش | ۵۶٫۱۱ ۱۴ ۵۳ | ۱۸٫۲۸ ۲۸ ۳۵ |
اعداد فوق به صورت درجه، دقیقه، ثانیه است که ابتدا باید به صورت Decimal Degree تبدیل شود ( طبق جدول بعد).
شماره گوشه | طول جغرافیایی | عرض جغرافیایی |
یک | ۵۳٫۲۳۳۱ | ۳۵٫۴۸۷۴ |
دو | ۵۳٫۲۳۹ | ۳۵٫۵۰۲۵ |
سه | ۵۳٫۲۵۵۸ | ۳۵٫۵۰۹۱ |
چهار | ۵۳٫۲۷۹۳ | ۳۵٫۵۰۱۴ |
پنج | ۵۳٫۲۸۸۱ | ۳۵٫۴۸۵۳ |
شش | ۵۳٫۲۴۸۹ | ۳۵٫۴۷۱۷ |
فایل تمرین زیر را دانلود کنید و نقشه های آن را به نرم افزار ArcMap اضافه کنید
دانلود فایل تمرینات
تهیه نقشه محدوده مورد مطالعه در ArcGIS
ابتدا باید محدوده مورد مطالعه ترسیم شود.
از آنجایی که اعداد جدول فوق به فرمت جغرافیایی است، پس سیستم مختصات Dataframe نیز باید جغرافیایی باشد.
در TOC بر روی Dataframe راست کلیک کرده و گزینه Properties را انتخاب نمائید.
سربرگ Coordinate System را انتخاب کنید و در بخش Select a Coordinate system بر روی Predefined کلیک کنید و از لیست باز شده Geographic Coordinate System را باز نمائید و از لیست World را باز کرده و نهایتاً WGS 1984 را برگزیده و بر روی OK کلیک کنید تا سیستم مختصات برای Dataframe اعمال شود.
از نوار ابزار Editor گزینه Start Editing را انتخاب نمائید در پنجره Create Features لایه Soil_Border را انتخاب و از ابزارهای بخش Construction Tools ابزار Polygon را انتخاب نمائید.
سپس بر روی تصویر ماهواره ای شمال کشور راست کلیک کنید و از لیست ظاهر شده ابزار Absolute XY را انتخاب کنید.
یا از کلیدهای میانبر F6 را انتخاب کنید.
در پنجره Absolute X, Y… ابتدا از لیست Units واحد Decimal Degree را انتخاب نمائید.
سپس مقابل کادر Long عدد طول جغرافیایی اولین نقطه را وارد کنید و در کادر Lat عدد عرض جغرافیایی اولین نقطه را وارد کرده و بر روی Enter بزنید تا اولین نقطه ترسیم گردد.
۵ گوشه باقی مانده این محدوده را نیز به همین ترتیب وارد کنید تا شکلی مانند زیر ترسیم گردد.
نهایتاً از صفحه کلید F2 را بزنید تا محدوده مورد مطالعه ترسیم و تائید گردد.
حال از نوار ابزار Editor گزینه Save Edits را انتخاب کنید تا ویرایش های صورت گرفته ذخیره شود.
شیوه ایجاد نقاط نقشه نمونه برداری خاک در GIS
این دانشجو باید نمونه برداری را به فاصله ۵۰۰ متری انجام دهد.
از طرفی نمونه برداری باید به گونه ای باشد که تمامی نقاط به صورت موازی با فاصله ۵۰۰ متر از ضلع جنوبی این محدوده باشد.
برای تهیه نقشه نقاط نمونه برداری ابتدا باید خطوطی به موازات ضلع جنوبی محدوده مورد مطالعه به فاصله ۵۰۰ متر از یکدیگر ترسیم گردد و نقاط را بر روی این خطوط ترسیم کنیم.
از آنجایی که باید خطوط و نقاط نمونه برداری با فاصله ۵۰۰ متری ترسیم گردد، پس باید سیستم مختصات مورد نیاز Dataframe به UTM تبدیل گردد.
در TOC بر روی Dataframe راست کلیک کرده و گزینه Properties را انتخاب نمائید.
سربرگ Coordinate System را انتخاب کنید و در بخش Select a Coordinate system بر روی Predefined کلیک کنید و از لیست باز شده Projected Coordinate System را باز نمائید و از لیست سیستم تصویر UTM را باز کرده و بیضوی مرجع WGS 1984 را برگزیده و از لیست Northern Hemisphere را باز کنید و نهایتاً از لیست موجود گزینه WGS 1984 UTM Zone 39N را انتخاب کرده و بر روی OK کلیک کنید تا سیستم مختصات برای Dataframe اعمال شود.
حال سیستم مختصات Dataframe به مسطحاتی و فواصل افقی به متر تبدیل شد.
نوارابزار Editor را در حالت Start Editing قرار دهید.
در پنجره Create Features لایه خطی Soil_line را انتخاب کنید از ابزارهای پنجره Construction tools ابزار Line را انتخاب نمائید.
از صفحه کلید دکمه F6 را فشار دهید.
در پنجره Absolute XY از لیست Units گزینه Decimal Degrees را انتخاب کنید.
در کادر Long عدد ۵۳٫۲۴۸۹ را وارد کرده و در کادر Lat عدد ۳۵٫۴۷۱۷ را وارد کرده و Enter را بزنید.
دوباره دکمه F6 را بزنید و موقعیت های ۵۳٫۲۸۸۱ و ۳۵٫۴۸۵۳ را به ترتیب برای Long و Lat وارد کرده و Enter را بزنید.
مشاهده می کنید که خطی دقیقاً بر روی ضلع جنوبی محدوده مورد مطالعه ترسیم شد.
حال بر روی صفحه کلیک راست کرده و گزینه Length را برگزینید.
در پنجره Length عدد ۵۰۰ را وارد کرده و Enter را بزنید.
حال نشانگر موس را بر روی ضلع شرقی محدوده مورد مطالعه قرار دهید و کلیک چپ کنید تا خط ترسیم شده ۵۰۰ متری دقیقاً بر روی این ضلع تائید شود.
دوباره نشانگر موس را بر روی ضلع جنوبی قرار دهید و کلیک راست کنید .
از لیست ظاهر شده ابزار Parallel را انتخاب نمائید.
حال می توانید دقیقاً خطی به موازات ضلع جنوبی محدوده مورد مطالعه ترسیم کنید.
موس را بر روی ضلع جنوب غربی قرار داده و کلیک کنید.
دوباره کلیک راست کنید و ابزار Length را انتخاب کرده و عدد ۵۰۰ را وارد کرده و Enter بزنید.
همین روند را به گونه ای ادامه دهید تا خطوطی با فاصله ۵۰۰ متر و به موازات ضلع جنوبی ترسیم گردد.
پس از ترسیم آخرین خط دکمه F2 را فشار دهید تا این خطوط ترسیم شده تائید گردد.
نقشه نمونه برداری خاک در GIS | نقطه Point نمونه ها
از منوی Editor گزینه Construct Points را انتخاب نمائید.
از کادر اول لایه Sample_Soil را انتخاب نمائید.
در این پنجره گزینه Distance را انتخاب نمائید.
مقابل کادر Distance عدد ۵۰۰ را وارد کنید و بر روی Ok کلیک کنید تا بر روی خط انتخاب شده و با فاصله هر ۵۰۰ متر یک نقطه ترسیم شود.
اگر جدول اطلاعاتی لایه نقطه ای را باز کنید، مشاهده خواهید کرد که تعداد ۷۲ نقطه در این محدوده ترسیم شده است
اما اگر این دانشجو این نقشه را در اختیار داشته باشد و در طبیعت حاضر شود نمی داند که موقعیت دقیق هر نقطه کجاست.
پس باید موقعیت طول و عرض جغرافیایی هر نقطه را نیز بدست آوریم تا پیدا کردن این نقاط در طبیعت به راحتی انجام پذیرد.
از منوی Editor گزینه Save Edits را انتخاب کرده و گزینه Stop Editing را انتخاب کنید تا نوار ابزار Editor غیرفعال گردد.
سپس جدول اطلاعاتی لایه نقطه ای را باز کنید.
در جدول اطلاعاتی لایه نقطه ای از قسمت Table Options گزینه Add Field… را انتخاب کنید.
در پنجره Add Field مقابل کادر Name عبارت X را وارد کنید.
از کادر Type گزینه Double را انتخاب نمائید.
بر روی Ok کلیک کنید تا یک فیلد به نام X در جدول اطلاعاتی اضافه شود.
به همین ترتیب یک فیلد هم به نام Y بسازید.
حالا در جدول اطلاعاتی بر روی نام فیلد X ساخته شده کلیک راست کرده و گزینه Calculate Geometry را انتخاب نمائید.
در پنجره Calculate Geometry از کادر Property گزینه X coordinate of Points را انتخاب نمائید.
از کادر Units گزینه Decimal Degrees را انتخاب کنید و بر روی Ok کلیک کنید تا طول جغرافیایی هر نقطه محاسبه شود.
همین فرایند را برای فیلد Y انجام دهید ولی از کادر Property گزینه Y Coordinate of Points را انتخاب کنید تا عرض جغرافیایی هر نقطه محاسبه شود.
این دانشجوی دکتری به راحتی می تواند با طول و عرض بدست آمده موقعیت هر نقطه را در طبیعت پیدا کند.
برای تسلط به نرم افزار ArcGIS کلیک کنید
درباره آسام
آکادمی سامانه اطلاعات مکانی یک مرجع تخصصی و کاربردی برای آموزشهای GIS و RS است.
نوشته های بیشتر از آسام
دیدگاهتان را بنویسید