مرجع مکانی نقشه چیست و چه نقشی در پروژه های GIS دارد؟
سلام
به نام خالق اندیشه و گفتار
سلام و عرض ادب خدمت تمامی کاربران عزیز وبسایت آکادمی سامانه اطلاعات مکانی
سوال:
مرجع مکانی نقشه چیست و چه نقشی در پروژه های GIS دارد؟
یکی از اولین مباحثی که همواره باید در پروژه های GIS به آن توجه ویژه ای داشته باشیم، مبحث کاربردی و اساسی مرجع مکانی نقشه است، این مبحث را اگر بخواهیم به صورت خیلی ساده تعریف کنیم، باید بگوییم که مرجع مکانی در واقع اولین گام در هر پروژه GIS است. اگر مرجع مکانی نقشه ها در ابتدای پروژه به درستی تعریف نشود تا انتهای پروژه تمامی مسائل و مباحثی که اجرا می گردد با مشکلی اساسی مواجه خواهد شد.
در واقع باید گفت در ابتدای کار حتماً موقعیت واقعی نقشه ها باید به درستی تعیین گردد. در صورتی که با عملیات ژئورفرنس یا زمین مرجع georeference به خوبی نقشه خود را از نظر جغرافیایی و مکانی بر روی جای واقعی قرار دهید هیچ مشکلی در تمامی محاسبات بعدی شما ایجاد نمی شود.
اما فرایند تعریف مرجع مکانی عموماً بر روی داده های با فرمت Raster یا رستر (نقشه های شبکه ای که دارای پیکسل های مرجع شکل هستند) بوسیله عملیات ژئورفرنس یا زمین مرجع اجرا می گردد.
در صورتی که داده های شما از نوع وکتور باشد و بخواهید همین فرایند را بر روی نقشه های خود اجرا کنید می توانید از عملیات اصلاح مکانی یا Spatial Reference کمک بگیرید. این کار گاهی اوقات نیاز است که بر روی داده های از نوع اتوکد CAD اجرا گردد. چون چنین داده هایی دارای مختصات محلی هستند.
اما تعریف مرجع مکانی نقشه برای داده های رستری:
همانطور که اشاره شد مرجع مکانی عموماً برای داده های یاخته ای اجرا می گردد.
برای انجام چنین کاری می توان از روشهای مختلفی استفاده کرد. اما به طور کلی می توان گفت که ۴ روش برای این کار وجود دارد.
- زمین مرجع با بکارگیری مختصات های جغرافیایی با واحد درجه – دقیقه – ثانیه یا DMS
- اجرای فرایند ژئورفرنس با در اختیار داشتن مختصات های متریک Metrics یا UTM
- انجام عملیات Georeference بر اساس واحدهای درجه اعشار Degree Decimal
- بکارگیری یک نقشه با مختصات واقعی برای عملیات زمین مرجع
هر یک از روش های سه گانه اول نیاز به در اختیار داشتن مختصات های واقعی زمینی است. یعنی نیاز است که بر اساس یک سری روشها و اصولی از منطقه مطالعاتی خود نقاطی را در اختیار داشته باشید که دارای مختصات واقعی زمینی باشند. حال برای این کار مثلاً می توان بوسیله عملیات میدانی و با بکارگیری دستگاه GPS این فرایند را اجرا کرد. یا اینکه می توان از نرم افزار گوگل ارث کمک گرفت.
به نقاطی که دارای مختصات واقعی زمینی هستند نقاط کنترلی Control Point گفته می شود.
نکته: برای اینکه نقشه های رستری شما به واقعیت نزدیک تر باشند و در موقعیت زمینی خود به درستی قرار گیرند حتماً باید دقت کنید که حداقل نیاز به مختصات ۳ نقطه کنترلی است و این نقاط نیز باید در کل نقشه به صورت صحیح پراکنده باشند. به هیچ عنوان نقاط را همگی از یک منطقه نقشه انتخاب نکنید.
منظور از نقاط کنترلی، نقاطی هستند که دارای مختصات طول و عرض جغرافیایی یا X و Y می باشند.
طول جغرافیایی نسبت به خط مرجع گرینویچ سنجیده می شود و عرض جغرافیایی نسبت به خط مبدا استوا تعیین می گردد.
اما برای زمین مرجع نقشه های رستری پس از اینکه نقشه خود را آماده کردید نیاز است که از جعبه ابزار Georeferencing کمک بگیرید
این جعبه ابزار را می توانید از منوی Customize گزینه Toolbars فعال کنید.
جعبه ابزار Georeferncing باز می شود.
در این جعبه ابزار شما می توانید به صورت کامل و جامع کنترل داده های رستری را بر عهده بگیرید.
تمامی روشهای مختلف زمین مرجع به راحتی با بکارگیری این جعبه ابزار قابلیت اجرا دارد.
از قسمت Control Point می توان نقاط کنترلی را وارد کرد یا اینکه برای معرفی لینک های جابجایی استفاده نمود.
در حین اجرای روش های مختلف زمین مرجع می توانید به صورت دستی نقشه های خود را اصلاح کنید.
این اصلاحات شامل چرخش های دستی یا روشهای مختلف انتقال می شود.
****
درباره آسام
آکادمی سامانه اطلاعات مکانی یک مرجع تخصصی و کاربردی برای آموزشهای GIS و RS است.
نوشته های بیشتر از آسام
1 دیدگاه
به گفتگوی ما بپیوندید و دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید.