ساخت نقشه جهت شیب در ArcGIS
در این آموزش بحث ساخت نقشه جهت شیب در ArcGIS به صورت گام به گام ارائه شده است. نقشه جهت شیب یا وجه شیب یا Aspect یکی دیگر از تحلیلهای سطوح است که با بکارگیری یک نقشه مدل رقومی ارتفاع DEM ساخته می شود.
لایه جهت شیب نشان دهنده، جهت جغرافیایی بیشترین شیب رو به سمت پائین در موقعیت هر یاخته نسبت به سایر یاخته های مجاور آن می باشد.
وجه شیب یا جهت شیب چیست؟ (Aspect)
لایه وجه شیب نشان دهنده، جهت جغرافیایی بیشترین شیب رو به سمت پائین در موقعیت هر یاخته نسبت به سایر یاخته های مجاور آن می باشد و می توان آن را بعنوان جهت شیب با جهت قطب نمایی در نظر گرفت که جهتی را که رویه یک تپه رو به آن جهت واقع شده است را مشخص می نماید.
این کمیت بر اساس واحد درجه اندازهگیری می شود و مقدار آن از صفر درجه (بعنوان جهت شمال) تا ۳۶۰ درجه (مجدداً بعنوان جهت شمال) و طی کردن تمام زوایای یک دایره کامل جغرافیایی در جهت موافق حرکت عقربه های ساعت اندازه گیری می شود. ارزش هر یاخته در یک لایه رستری جهت نشان دهنده جهتی است که شیب یاخته رو به آن جهت است.
اما برای ساخت نقشه جهت شیب در GIS از ابزار Aspect استفاده می شود. این ابزار هم در گروه اکستنشن Spatial analyst قرار گرفته و در مجموعه ابزارهای surface قابل دسترسی است.
ساخت نقشه جهت شیب در ArcGIS
ابتدا نقشه مدل رقومی ارتفاع DEM را به نرم افزار اضافه کنید.
از بخش search ابزار aspect را باز کنید.
در کادر اول نقشه DEM را معرفی کنید
در کادر دوم هم مسیر ذخیره نقشه Aspect را مشخص کنید.
به مکان هایی که مسطح می باشند و شیب ندارند و یا بعبارتی شیب سطح آنها رو به هیچ جهتی نیست در هنگام انجام محاسبه جهت در لایه رستر خروجی ارزش ۱- به آنها اختصاص داده خواهد شد.
با استفاده از نقشه وجه شیب یا نقشه جهت شیب می توان:
- تمامی زمین هایی که دارای شیب های رو به شمال هستند و از نظر شیب دارای مناسب ترین شیبها برای اسکی هستند را در یک محدوده کوهستانی شناسایی نمود.
- می توان میزان روشنایی و نور دریافت شده از خورشید را برای تمام یاخته های موجود در یک لایه رستری مشخص کرد و از نتایج آن بعنوان بخشی مقدماتی از یک مطالعه کاملتر در مورد تعیین تنوع حیاتی در هر رویشگاه استفاده نمود.
- در یک منطقه کوهستانی تمامی مناطقی را که دارای سطوح شیبدار رو به جنوب هستند را برای مشخص کردن موقعیتهایی که انتظار می رود برف زودتر از سایر جاها ذوب شده و به آب تبدیل می شود را یافت.
الگوریتم محاسبه وجه شیب یا نقشه جهت شیب
میزان تغییر در جهت x برای یاخته e در شکل بالا با الگوریتم زیر محاسبه میشود:
[dz/dx] = ((c + ۲f + i) – (a + ۲d + g)) / ۸
میزان تغییر در جهت y برای یاخته e در شکل بالا با الگوریتم زیر محاسبه می شود:
[dz/dy] = ((g + ۲h + i) – (a + ۲b + c)) / ۸
جهت شیب برای یاخته e به صورت زیر محاسبه میشود:
aspect = ۵۷.۲۹۵۷۸ * atan2 ([dz/dy], -[dz/dx])
ارزش وجه شیب سپس به ارزش جهت قطب نما (۰ تا ۳۶۰ درجه) بر طبق قانون زیر تبدیل میگردد:
if aspect < 0
cell = ۹۰.۰ – aspect
else if aspect > 90.0
cell = ۳۶۰.۰ – aspect + ۹۰.۰
else
cell = ۹۰.۰ – aspect
برای دیدن تمامی جلسات این دوره رایگان کلیک کن
